Ένα επαγγελματικό/εκπαιδευτικό «μεταβιβλίο» από τη Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου
Φεβρουάριος 2017
Ο νεολογισμός «μεταβιβλίο» δημιουργήθηκε από τον ομότιμο καθηγητή του Ε.Μ.Π. Θόδωρο Λουκάκη (Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών) για να υποδηλώσει τα χαρακτηριστικά ενός καινοτόμου ηλεκτρονικού επαγγελματικού/εκπαιδευτικού έργου με σημαντικά ευρύτερο περιεχόμενο και χρησιμότητα από ένα σύνηθες σύγγραμμα ή επαγγελματικό εγχειρίδιο.Ένα μεταβιβλίο έχει διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά και διαφορετική, πλουσιότερη δομή περιεχομένου από ένα έντυπο βιβλίο και μπορεί να περιέχει ως εκ τούτου διάφορα είδη ύλης. Δηλαδή, εκτός του κειμένου: έτοιμα προς εκτέλεση προγράμματα Η/Υ, τα ίδια σε πηγαία μορφή, συλλογές φωτογραφιών και βίντεο, άφθονα στοιχεία για σχεδίαση καθώς και πληθώρα βιβλιογραφικών αναφορών σε πλήρες κείμενο. Τα παραπάνω αναφέρονται στο παρόν έργο. Άλλοι όμως δημιουργοί μπορεί να προσθέσουν και άλλα στοιχεία, όπως «εφαρμογές», δεδομένου ότι η χρήση του βιβλίου γίνεται κυρίως με χρήση Η/Υ. Φυσικά, το παρόν βιβλίο μπορεί και να τυπωθεί, με το αναγκαστικά ηλεκτρονικό μέρος της ύλης του να περιέχεται σε DVD και κόστος περίπου 50€ ανά αντίτυπο. Το βιβλίο είναι διαθέσιμο και στις δύο μορφές στην κεντρική βιβλιοθήκη του Ε.Μ.Π.
Ειδικότερα, ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά, η Πρόωση Πλοίου, που αποτελείται από τέσσερεις τόμους:
• Εκδίδεται βασικά σε ηλεκτρονική μορφή με ελεύθερη πρόσβαση τόσο από τους επαγγελματίες, όσο και από τους σπουδαστές.
• Ως εκ τούτου το περιεχόμενό του μπορεί να είναι πλήρως έγχρωμο, πράγμα ιδιαίτερα χρήσιμο για τα πολλά σχήματα και για τις φωτογραφίες π.χ. εργαστηριακών εγκαταστάσεων που περιέχει και για σχετικά βίντεο.
• Περιέχει εκτεταμένα και καινοφανή επαγγελματικού επιπέδου προγράμματα Η/Υ σε εκτελέσιμη ή /και πηγαία μορφή, με λεπτομερείς οδηγίες χρήσης.
• Περιέχει συλλογές δεδομένων χρήσιμων για τη σχεδίαση μικρών σκαφών, που έχουν δημιουργηθεί στο Εργαστήριο Ναυτικής και Θαλάσσιας Υδροδυναμικής του Ε.Μ.Π.
• Περιέχει επιλεγμένες πλήρεις (κείμενο και στοιχεία) βιβλιογραφικές αναφορές, που μπορεί να είναι: τεχνικά άρθρα και εκθέσεις, κανονισμοί και επίσημες διαδικασίες, εγχειρίδια, λεξικά κ.α.
Τα παραπάνω καθώς και τα στοιχεία για σχεδίαση δεν παρουσιάζονται αυτόνομα. Εμπεριέχονται σε ειδικές ψηφιακές βιβλιοθήκες, που προσφέρουν εύκολη πρόσβαση και χρήση.
• Η μορφή έκδοσης επιτρέπει τη συνεχή αύξηση και βελτίωση της ύλης και των προγραμμάτων Η/Υ σε επόμενες εκδόσεις
Σχετικά με το περιεχόμενο:
• Το επίπεδο συγγραφής του βιβλίου θεωρεί ότι υπάρχουν οι σχετικές γνώσεις ανώτατης εκπαίδευσης καθώς και οι αντίστοιχες δεξιότητες. Η χρήση του όμως είναι προφανής και για τους τελειόφοιτους σπουδαστές κατά την εκπόνηση των θεμάτων τους και πρόκειται να χρησιμοποιηθεί έτσι από τη Σχολή Ν.Μ.Μ. του Ε.Μ.Π. και δη με διεθνώς πρωτότυπα εργαλεία σχετικά με την επιλογή κύριας μηχανής.
• Η κύρια πρωτοτυπία του βιβλίου είναι ότι μεγάλο μέρος της ύλης του (Α´ Τόμος) αποτείνεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα συγκεκριμένης κατηγορίας ενεργών μηχανικών στις περιοχές που το βιβλίο καλύπτει. Μηχανικών (ναυπηγών και μηχανολόγων) που εργάζονται ως τεχνικά στελέχη ή διευθυντές ναυτιλιακών εταιρειών, όπως η πλειοψηφία των αποφοίτων της Σχολής Ν.Μ.Μ. του Ε.Μ.Π. Πρωτοτυπία επίσης συνιστά το ότι ένας εκ των συγγραφέων δεν είναι ακαδημαϊκός αλλά εν ενεργεία (επί 35 χρόνια) μηχανικός με ευρεία δράση στα πρακτικά θέματα της πρόωσης πλοίου που καλύπτει, με τα οποία ολίγο μόνο ασχολούνται στο πανεπιστήμιο. Το ίδιο θα συμβεί και με επόμενο κεφάλαιο του Α´ τόμου, το οποίο θα γραφτεί από καθηγητή του Ε.Μ.Π. με υλικό από και σε συνεργασία με τεχνικούς διευθυντές ναυτιλιακών εταιρειών.
Επιτυγχάνεται δηλαδή καινοφανής σύνδεση πανεπιστήμιου- παραγωγής στον εκπαιδευτικό τομέα. Για να είναι δε τα οφέλη από τη σύνδεση αυτή περιορισμένα κατά το δυνατό στις Ελληνικές επιχειρήσεις, το έργο είναι γραμμένο στην Ελληνική.
• Ο επόμενος όμως (Β´ Τόμος) του βιβλίου αντιστοιχεί σε ύλη μαθημάτων επιπέδου πτυχίου Master ή του αντίστοιχου πέμπτου έτους των σπουδών στο Ε.Μ.Π. και συγκεκριμένα σε θέματα αναλυτικής σχεδίασης ελίκων και χρήσης CFD για υπολογισμούς αντίστασης και πρόωσης πλοίου.
Πρόκειται δε να συμπληρωθεί με μονογραφία επί της σπηλαίωσης ναυτικών ελίκων.
• Χωρίς αυτό να είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ενός μεταβιβλίου, ο Α´ Τόμος περιέχει τα αποτελέσματα πρωτότυπης έρευνας, τα οποία έχουν κοινοποιηθεί στις αρμόδιες επιτροπές που επεξεργάζονται διεθνείς κανονισμούς (IMO, ISO) δοκιμών ταχύτητας-ισχύος νέων πλοίων.
• Το αυτό ισχύει και με το τμήμα του Α´ Τόμου που πραγματεύεται σε λεπτομέρεια και για πρώτη φορά διεθνώς (συνδυάζοντας τις μεθοδολογίες των ναυτικών μηχανολόγων με αυτές των ναυπηγών με ειδικότητα ναυτικής υδροδυναμικής και με τη βοήθεια όλων των αναγκαίων πρωτότυπων προγραμμάτων Η/Υ) τόσο την επιλογή του σωστού συνδυασμού μηχανής/ έλικας για ένα νέο πλοίο, όσο και τον έλεγχο της απόδοσής του κατά τις δοκιμές παραλαβής. Ο παραπάνω
«σωστός» συνδυασμός αναφέρεται και στην καλή λειτουργία και απόδοση του συστήματος υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, πράγμα το οποίο αποτελεί πρόσθετη καινοτομία. Σημειωτέο ότι τις δοκιμές ισχύος- ταχύτητας ενός νέου πλοίου ελέγχουν εκ μέρους του πλοιοκτήτη οι μηχανικοί στους οποίους αποτίνεται το έργο.
• Ο πρώτος τόμος περιέχει επίσης και για πρώτη φορά διεθνώς πλήρως αναλυμένες δοκιμές ισχύος-ταχύτητας πλοίων καθώς και τα πλήρη αντίστοιχα αποτελέσματα των δοκιμών επί προτύπου. Αμφότερα τα ανωτέρω παραχωρήθηκαν από συνεργαζόμενες Ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες. Περαιτέρω αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το τελευταίο κεφάλαιο του πρώτου τόμου ασχολείται με τη διαπίστωση της υφιστάμενης κατάστασης των κινητήρων Diesel πρόωσης και
ηλεκτροπαραγωγής και την περιοδική ρύθμιση τους στις εκάστοτε βέλτιστες συνθήκες λειτουργίας, πρακτική άκρως επίκαιρη.
• Ο τρίτος τόμος περιέχει τα προγράμματα Η/Υ και εκτεταμένες οδηγίες χρήσης τους. Περιέχει επίσης, ως ‘Παρελκόμενα’, πρωτότυπα στοιχεία για τη σχεδίαση μικρών σκαφών, ταχύπλοων και Ελληνικού ενδιαφέροντος (όπως τα Τρεχαντήρια) καθώς και περιγραφές μεγάλων πειραματικών εγκαταστάσεων.
• Μεταξύ των πλήρους κειμένου βιβλιογραφικών αναφορών του τέταρτου τόμου, περιέχονται όλες οι αναγκαίες «Οδηγίες» της International Towing Tank Conference με βάση τις οποίες γίνονται τα πειράματα επί προτύπου, τα οποία παρακολουθούν οι Έλληνες τεχνικοί, ως εκπρόσωποι του πλοιοκτήτη ενός νέου πλοίου.
Το συνολικό κόστος του έργου ήταν μικρό λόγω του ότι δεν υπήρξε αμοιβή των συγγραφέων και καλύφθηκε αρχικά από τον Θόδωρο Λουκάκη, στη συνέχεια από το Νορβηγικό και το Γαλλικό Νηογνώμονα και τέλος από το πρόγραμμα «Κάλλιπος» της Ε.Ε. Όλοι οι συγγραφείς είναι απόφοιτοι του ΕΜΠ και (πλην των Δ.Κουρεμένου/Μηχανολόγος, Θ.Λουκάκη/Ναυτικός Μηχανολόγος και Κ. Μαλιάτσου/Ηλεκτρολόγος) της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών. Η πνευματική ιδιοκτησία της ηλεκτρονικής έκδοσης ανήκει στο «Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών» και το έργο είναι διαθέσιμο σε όλους στη διεύθυνση: https//repository.kallipos.gr/handle/11419/462
ΠΡΟΩΣΗ ΠΛΟΙΟΥ
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Τ Ο Μ Ο Σ Α ΄
Εφαρμοσμένη Πρόωση Πλοίου
Επιλογής Κύριας Μηχανής
Συγγραφή:
Θόδωρος Λουκάκης,
Αθανάσιος Δόδουλας, Δημήτριος Κουρεμένος
Τ O Μ Ο Σ Β ΄
Αναλυτική Σχεδίαση Ελίκων
Εφαρμογές CFD στην Αντίσταση και Πρόωση Πλοίου
Συγγραφή:
Γεράσιμος Πολίτης, Γεώργιος Τζαμπίρας
Τ O Μ Ο Σ Γ ΄
Προγράμματα Η/Υ και οι εφαρμογές τους
Συγγραφή:
Θόδωρος Λουκάκης, Κωνσταντίνος Μαλιάτσος
Παρελκόμενα
Επιμέλεια:
Θόδωρος Λουκάκης
Τ O Μ Ο Σ Δ ΄
Πλήρεις Βιβλιογραφικές Αναφορές
Επιμέλεια:
Θόδωρος Λουκάκης
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Στην ιστοσελίδα της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών και στη διεύθυνση https://shipprop.wixsite.com/ntua θα υπάρχουν στο μέλλον πληροφορίες σχετικά με την χρήση των προγραμμάτων του τρίτου τόμου του βιβλίου.